BERNINI GIOVANNI LORENZO GIANLORENZO 1598-1680

Włoski rzeźbiarz, architekt i rysownik. Najwiekszy rzeźbiarz XVIII wieku, czołowy architekt rzymskiego baroku. Pobierał nauki w Rzymie u swojego ojca Pietra Berniniego. Ulubieniec kardynałów i papieży tj: Pawła V, Urbana VIII, Innocentego X i Aleksandra VII. Tworzył całe zycie w Rzymie z wyjątkiem wyjazdu do Paryża w 1665 roku na zaproszenie króla Ludwika XIV. Po śmierci C.Maderny prowadził budowę bazyliki watykańskiej. Wcześnie uzyskał sławę jako doskonały technicznie rzeźbiarz: Porwanie Prozerpiny 1621-1622, Apollo i Dafne 1622-1624, Dawid 1623-1624. Twórczość architektoniczna Berniniego ma charakter klasycyzujący, cechyuje ją swobodny stosunek do tradycji i doskonałe opanowanie zasad perspektywy. Jego rzeźby noszą cechy dojrzałego baroku. Wyróżniają się dynamiką i patosem, zawierając zarazem złożone treści alegoryczne i symboliczne. W dążeniu do iluzji i ekspresji łączył architekturę, rzeźbę i malrstwo. Mistrzowsko posługiwał się perspektywą i ukrytym źródłem światła. Wnikliwy obserwator, oddawał ulotnie stany psychologiczne. Przejmował istniejące rozwiązania i ujęcia z dorobku sztuki nadając im nowy kształt i barakową ekspresję, często naśladowane np. motyw kręconych kolumn, typy: fontanny z alegorycznymi postaciami, grobowca-piramida, portretowego popiersia, pomnika władcy na wspinającym się koniu. Pracami rzeźbiarskimi ukształtował wnętrze bazyliki watykańskiej. Na zamówienie papieża Urbana VIII w latach 1624-1633 wykonał wspartą na gigantycznych spiralnych kolumnach konfesję nad grobem św.Piotra, 1628-1647 wyrzeźbił nagrobek Urbana VIII, a w latach 1657-1665 powstała Cathedra S.Petri-tron św. Piotra na ścianie kościoła. W latach 1624-1626 przebudował kościół Św.Bibiany, a w 1629 roku rozbudował pałac Barberinich. Na zamówienie kardynała F.Cornaro wykonał w kościele S.Maria della Vittoria kaplicę ze słyną marmurową rzeźbą ołtarzową Ekstaza św.teresy 1645-1652, przedstawiając mistyczne doświadczenie hiszpańskiej karmelitanki Teresy z Avila. W 1642-1643 powstała Fontanna Trytonu na Piazza Navona. W drugiej połowie swojego życia skupił się na architekturze, gdzie w latach 1656-1667 przebudował plac św.Piotra, projektując na planie trapezu z przyjegającą doń elipsą wolno stojącą kolumnadę otwartą od strony miasta. Utworzył w ten sposób przestrzeń dla wiernych biorących udział w religijnych uroczystościach. W 1658-1670 na planie elipsy wybudował kościół S. Andrea al Quirinale. W 1666 roku przebudował Schody Królewskie w pałacu watykańskim, a około 1674 wybudował kaplicę Altierich w kosciele S. Francesco a Ripa. Zaprojektował kilka kościołów m.in. w Castel Gandolfo, letniej rezydencji papieży 1661roku. Równolegle do architektury zajmował się rzeźbą np. w kaplicy Chigich w kościele S.Maria del Poppolo Daniel w jaskini lwów i Habakuk z aniołem 1655-1661. Jedną z ostatnich prac czynnego do końca życia mistrza był nagrobek Aleksandra VII w bazylice watykańskiej w latach 1671-1678. Obok prac na dużą skalę wykonywał wiele rzeźbiarskich popiersi np. 1632 kardynał S.Borghese, 1650-1651 Franciszka I dEste, 1665 Ludwika XIV. Jako jeden z pierwszych uprawiał karykaturę. Wszechstronnie uzdolniony artysta i żarliwy katolik, swoją sztukę traktował jako upowszechniania wiary katolickiej i idei Kościoła rzymskokatolickiego. Z jego śmiercią zakończyła się hegemonia artystyczna Włoch w sztuce. wywarł decydujący wpływ na europejską sztukę XVII i pierwszej połowy XVIII wieku.

Powrót do strony głównej